Hipponax fr. 182: The Wise Man’s Wife (Hipponactic!)

“The strongest marriage for a wise man
Is to take a woman of noble character—
This dowry alone safeguards a home.
[But whoever takes a fancy woman home…]
<sees his house fall into ruin>
The wise man has a partner instead of a mistress
A woman with a good mind, reliable for a lifetime.”

 

γάμος κράτιστός ἐστιν ἀνδρὶ σώφρονι
τρόπον γυναικὸς χρηστὸν ἕδνον λαμβάνειν·
αὕτη γὰρ ἡ προὶξ οἰκίαν σώιζει μόνη.
ὅστις δὲ †τρυφῶς τὴν γυναῖκ’ ἄγει λαβών

<                                 >

συνεργὸν οὗτος ἀντὶ δεσποίνης ἔχει
εὔνουν, βεβαίαν εἰς ἅπαντα τὸν βίον.

 

This fragment has missing lines and a textual problem in line four. But it is clear that it is similar in sentiment to ideas expressed about marriage in Hesiod and other archaic poets (see below for two characteristic passages from Hesiod). I made up an English line to fill out the general idea of the missing Greek. There’s nothing pretty about it!

 

Hesiod Theogony 603-612:

 

ἐκ τῆς γὰρ γένος ἐστὶ γυναικῶν θηλυτεράων,

[τῆς γὰρ ὀλοίιόν ἐστι γένος καὶ φῦλα γυναικῶν,]

πῆμα μέγα θνητοῖσι, σὺν ἀνδράσι ναιετάουσαι,

οὐλομένης Πενίης οὐ σύμφοροι, ἀλλὰ Κόροιο.

ὡς δ’ ὁπότ’ ἐν σμήνεσσι κατηρεφέεσσι μέλισσαι

κηφῆνας βόσκωσι, κακῶν ξυνήονας ἔργων·

αἱ μέν τε πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα

† ἠμάτιαι σπεύδουσι τιθεῖσί τε κηρία λευκά,

οἱ δ’ ἔντοσθε μένοντες ἐπηρεφέας κατὰ σίμβλους

ἀλλότριον κάματον σφετέρην ἐς γαστέρ’ ἀμῶνται·

ὣς δ’ αὔτως ἄνδρεσσι κακὸν θνητοῖσι γυναῖκας

Ζεὺς ὑψιβρεμέτης θῆκε, ξυνήονας ἔργων

ἀργαλέων. ἕτερον δὲ πόρεν κακὸν ἀντ’ ἀγαθοῖο,

ὅς κε γάμον φεύγων καὶ μέρμερα ἔργα γυναικῶν

μὴ γῆμαι ἐθέλῃ, ὀλοὸν δ’ ἐπὶ γῆρας ἵκηται

χήτει γηροκόμοιο· ὁ δ’ οὐ βιότου γ’ ἐπιδευὴς

ζώει, ἀποφθιμένου δὲ διὰ ζωὴν δατέονται

χηρωσταί. ᾧ δ’ αὖτε γάμου μετὰ μοῖρα γένηται,

κεδνὴν δ’ ἔσχεν ἄκοιτιν, ἀρηρυῖαν πραπίδεσσι,

τῷ δέ τ’ ἀπ’ αἰῶνος κακὸν ἐσθλῷ ἀντιφερίζει

ἐμμενές· ὃς δέ κε τέτμῃ ἀταρτηροῖο γενέθλης,

ζώει ἐνὶ στήθεσσιν ἔχων ἀλίαστον ἀνίην

θυμῷ καὶ κραδίῃ, καὶ ἀνήκεστον κακόν ἐστιν.

 

 

Hesiod, Works and Days 694-714

 

῾Ωραῖος δὲ γυναῖκα τεὸν ποτὶ οἶκον ἄγεσθαι,

μήτε τριηκόντων ἐτέων μάλα πόλλ’ ἀπολείπων

μήτ’ ἐπιθεὶς μάλα πολλά· γάμος δέ τοι ὥριος οὗτος·

ἡ δὲ γυνὴ τέτορ’ ἡβώοι, πέμπτῳ δὲ γαμοῖτο.

παρθενικὴν δὲ γαμεῖν, ὥς κ’ ἤθεα κεδνὰ διδάξῃς,

[τὴν δὲ μάλιστα γαμεῖν, ἥτις σέθεν ἐγγύθι ναίει]

πάντα μάλ’ ἀμφὶς ἰδών, μὴ γείτοσι χάρματα γήμῃς.

οὐ μὲν γάρ τι γυναικὸς ἀνὴρ ληίζετ’ ἄμεινον

τῆς ἀγαθῆς, τῆς δ’ αὖτε κακῆς οὐ ῥίγιον ἄλλο,

δειπνολόχης, ἥ τ’ ἄνδρα καὶ ἴφθιμόν περ ἐόντα

εὕει ἄτερ δαλοῖο καὶ ὠμῷ γήραϊ δῶκεν.

[εὖ δ’ ὄπιν ἀθανάτων μακάρων πεφυλαγμένος εἶναι.]

μὴ δὲ κασιγνήτῳ ἶσον ποιεῖσθαι ἑταῖρον·

εἰ δέ κε ποιήσῃς, μή μιν πρότερος κακὸν ἔρξαι

μηδὲ ψεύδεσθαι γλώσσης χάριν· εἰ δέ σέ γ’ ἄρχῃ

ἤ τι ἔπος εἰπὼν ἀποθύμιον ἠὲ καὶ ἔρξας,

δὶς τόσα τείνυσθαι μεμνημένος· εἰ δέ κεν αὖτις

ἡγῆτ’ ἐς φιλότητα, δίκην δ’ ἐθέλῃσι παρασχεῖν,

δέξασθαι· δειλός τοι ἀνὴρ φίλον ἄλλοτε ἄλλον

ποιεῖται· σὲ δὲ μή τι νόος κατελεγχέτω εἶδος.

μηδὲ πολύξεινον μηδ’ ἄξεινον καλέεσθαι,

μηδὲ κακῶν ἕταρον μηδ’ ἐσθλῶν νεικεστῆρα.